 |
Deer Yaratmann FormülüAuthor: Mete Yurtsever Language: tr Genres: Business, Marketing, Science, Social Sciences Contact email: Get it Feed URL: Get it iTunes ID: Get it |
Listen Now...
der ya Kitap Kulübü ile Tüfek, Mikrop ve Çelik
Episode 263
Sunday, 14 September, 2025
Kitap Kulübü’müzün 55.buluşmasında Jared Diamond’ın Tüfek, Mikrop ve Çelik adlı kitabını konuştuk.Diamond kitapta, insanlık tarihindeki eşitsizliklerin nedenlerini bireylerin zekâsı ya da yetenekleriyle değil, yaşanılan coğrafyanın sunduğu avantajlarla açıklamaya çalışıyor. Özellikle tarımın ve hayvan evcilleştirmenin ilk başladığı bölgelerin, yiyecek üretimi sayesinde kalabalık topluluklara ve uzmanlaşmaya olanak sağladığını savunuyor. Bu durumun; teknolojik ilerleme, siyasi örgütlenme, yazının gelişimi ve hastalıklara bağışıklık gibi avantajlara zemin hazırladığını iddia ediyor. Avrasya kıtasının doğu-batı yönündeki iklimsel benzerliği sayesinde bu gelişmelerin yayılması daha kolay olduğunu; diğer kıtalardaki toplumların ise bu tür avantajlardan mahrum kaldığını ifade ediyor.Kitap yayımlandığı 1997 yılından bu yana sosyal bilimler, tarih ve coğrafya alanlarında çığır açıcı bir eser olarak kabul edilmiş. Akademik disiplinler arasında köprü kurarak tarihsel gelişmeleri ekoloji, biyoloji ve coğrafya ile ilişkilendirmiş. Pulitzer Ödülü başta olmak üzere pek çok prestijli ödül alan eser, özellikle “ırkçı” açıklamalara alternatif sunması, Batı’nın üstünlüğünü doğal olmayan nedenlerle açıklayan görüşlere bilimsel bir karşılık olması açısından ayrı bir öneme sahip. Geniş kitlelere ulaşması, popüler bilim kitapları arasında uzun süre ilk sıralarda yer almasına neden olmuş.Ancak kitap eleştirilerden de azade değil. Pek çok akademisyen, Diamond’ın tarihsel süreci fazla indirgemeci bir yaklaşımla ele aldığını ve kültürel, politik, ideolojik faktörleri geri planda bıraktığını savundu. İnsan iradesine, liderliğe ya da tesadüfi olaylara neredeyse hiç yer vermemesi; tarihin çok boyutlu doğasını yansıtmadığı gerekçesiyle eleştirildi. Ayrıca bazı bölgelerin –özellikle Afrika kıtasının– tarihsel rolünün yeterince işlenmemesi ve istisnai örneklerin dışarıda bırakılması da kitapta eksik kalan noktalar arasında gösterildi. Tüm bunlara rağmen Tüfek, Mikrop ve Çelik, tarihsel eşitsizliklerin kökenini anlamaya yönelik tartışmaları hem akademide hem toplumda derinleştiren öncü bir eser olarak konumunu koruyor.Okuması detaylı bilimsel açıklamalar nedeniyle biraz zorlayıcı ama özellikle tarih, antropoloji gibi sosyal bilimlere meraklıysanız okumanızı tavsiye ediyoruz.Bu bölümde görüşlerine yer verebildiğim arkadaşlarım (02:41) Feyza Demir, (12:27) Halime Özben Hacı, (15:22) Dilek Geçit, (16:27) Mete Yurtsever, (17:13) Dilek Geçit ve (22:11) Bahadır BalibaşaSupport the show
