 |
Studio VeenweideStudio Veenweide Author: Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV)/STOWA Language: nl Genres: Earth Sciences, Government, Science Contact email: Get it Feed URL: Get it iTunes ID: Get it |
Listen Now...
Studio Veenweide #6: Monitoren
Episode 6
Friday, 26 November, 2021
Presentator Inge Diepman gaat in gesprek met Jan Jaap de Graeff (Rli), Bart Kruijt (WUR) en Joost Buntsma (STOWA) over de samenhang tussen meten en monitoren en het belang van monitoren voor de lange termijn. Op welke niveaus wordt er gemeten en waarom is het van belang om langjarig te meten en te monitoren? In de veldreportages doet onderzoeker Ronald Hutjes (WUR) vanuit de lucht verslag over monitoren en geeft hij op de meetlocatie in Zegveld uitleg over de eddy covariance-mast waarmee broeikasgasfluxen worden gemeten. www.nobveenweiden.nl www.stowa.nlwww.veenweiden.nl https://rli.nl www.wur.nl TRANSCRIPTIEIvo de Wijs: Ze zijn zo kenmerkend voor Nederland: de prachtige veenweide gebieden. Het open, natte landschap met de ontelbare slootjes. Honderden jaren lang hebben we de waterstand in deze gebieden verlaagd, zodat dat land geschikt werd voor wonen, werken en landbouw. Maar de grond droogt uit, en droge veengrond breekt snel af en zakt in. Met de afbraak van veen komen broeikasgassen vrij, en dat is een probleem. 00:00:26 Ivo de Wijs: In het klimaatakkoord hebben we afgesproken dat de veenweiden gaan zorgen voor het verminderen van een jaarlijkse emissie van 1 megaton in 2030. Hoe gaan we dat doen? Wat weten we al? En wat weten we nog niet? Het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden zoekt het uit. En wij zoeken mee. Binnen aan tafel, en buiten op reportage. Dit is een podcastserie over meten, weten en voorspellen. Over de fascinerende wereld van het veen, de passie van onderzoekers en de weg naar minder uitstoot. Dit is Studio Veenweide met Inge Diepman. 00:01:09 Inge Diepman: Weer van harte welkom bij deze laatste aflevering in de serie van zes programma's. We zijn opnieuw weer neergestreken in het gastvrije Veenweide Innovatiecentrum in Zegveld. Dit is de aflevering waarin we de lucht ingaan met Ronald Hutjes, die ons het monitoren op drie niveaus gaat uitleggen: vanaf de grond, via de EC mast en met het vliegtuig. Te gast straks: Joost Buntsma, directeur STOWA. STOWA en LNV ondersteunen deze podcastserie. En nu aan deze mooie lisdoddetafel heet ik hartelijk welkom, de voorzitter van de raad voor de leefomgeving en infrastructuur. Hartelijk welkom, Jan Jaap de Graaf! 00:01:43 Jan Jaap de Graaf: Dankjewel! 00:01:43 Inge Diepman: We tutoyeren hè, zei je net, graag. 00:01:45 Jan Jaap de Graaf: Is goed! 00:01:46 Inge Diepman: En Bart Kruijt, onderzoeker aan de WUR, expert op het gebied van klimaatverandering, koolstofcyclus, land-atmosfeer interacties en het Amazonegebied. En ook tegen jou: mag ik ondanks deze indrukwekkende opsomming gewoon 'je' zeggen? 00:01:58 Bart Kruijt: Uiteraard. 00:02:00 Inge Diepman: Even ter introductie: jullie verhouding. Klopt het dat ik hier de generalist heb en de specialist, oftewel Bart, dat jij degene bent die Jan Jaap voedt? 00:02:11 Bart Kruijt: Over het algemeen misschien wel, ja. Ik weet niet of het zo zwart-wit is. 00:02:14 Jan Jaap de Graaf: Ja, de globale typering is juist. Of alleen Bart mij voedt is een andere vraag, maar hij voedt mij zeker. 00:02:19 Bart Kruijt: Bijvoorbeeld. 00:02:20 Inge Diepman: Anderhalf jaar geleden kwam de raad met het rapport 'Stop bodemdaling in veenweidegebied' en we komen daar straks uitgebreid over te spreken. Maar even je eigen visie, je eigen standpunt hierover: is die gegroeid over het feit dat we een probleem hebben in laag-Nederland in het veenweidegebied met bodemdaling en CO2? Want als je naar jouw CV kijkt, dan is die indrukwekkend: je bent niet alleen een voorzitter geweest, lid geweest, al sinds 2002 meen ik, betrokken geweest bij de Unie van Bosgroepen, bij stichting Twickel, je bent dijkgraaf geweest, directeur van Natuurmonumenten. Ongetwijfeld vergeet ik ook nog het één en ander. Is er altijd die overtuiging geweest: we hebben hier een probleem? 00:03:03 Jan Jaap de Graaf: Nee, zeker niet in de mate waarin dat probleem zich nu manifesteert. Je zei al, ik ben ooit dijkgraaf geweest, ik heb toen ook te maken gehad met peilbesluiten en dan ging het over de vraag: wat willen we met dat waterpeil doen? Omhoog of omlaag of stationair houden? En dat was altijd de discussie tussen land en natuur. Dan was het natuurlijk helder dat als je het peil te veel zou verlagen, dat de natuur daar schade onder zou leiden. Maar de discussie is ook enorm verbreed. Dus de omvang van het probleem, de effecten die zich voordoen - bijvoorbeeld als het gaat om het vrijkomen van CO2, maar bijvoorbeeld ook als het gaat om de kosten die je moet maken om infrastructuur overeind te houden - als het gaat om de effecten die kunnen optreden als het veen echt verbrand is en je allerlei waterhuishoudkundigezoda effecten kunt krijgen die ongewenst zijn, de veiligheidsproblemen, de verschillende dimensies en de omvang van het probleem, en met name ook de urgentie nu met het klimaatvraagstuk; dat was in de tijd dat ik dijkgraaf was, volstrekt achter de horizon. 00:03:55 Inge Diepman: Wanneer ging bij jou - ik wil niet zeggen - het licht aan op dit gebied? 00:04:00 Jan Jaap de Graaf: Nou, om de eerlijke waarheid te zeggen: ik behoor altijd tot de sceptici dus ik vraag me altijd eerst af of iets waar is voordat ik er in ga geloven, zal ik maar zeggen. Ik ben met name in de loop van dit adviestraject bij de raad echt tot de conclusie gekomen dat er nu - en daar komen we vast zo dadelijk wel aan toe - echt iets moet gebeuren, ook al hebben we van de 100 vragen misschien maar 50 antwoorden. Die urgentie is echt van de laatste jaren, wat mij betreft. 00:04:22 Inge Diepman: En bij jou Bart, hoe lang zit je al in CO2, veenweiden en bodemdaling? 00:04:28 Bart Kruijt: Dat is toch al bijna mijn hele loopbaan. Niet in de veenweiden maar in de CO2. De veenweiden zijn eigenlijk heel recent bij mij, omdat ik eigenlijk meer in het algemeen - in die zin ben ik misschien meer een generalist - geïnteresseerd ben, geboeid ben, door hoe dat landoppervlak reageert op de atmosfeer en met name de broeikasgassen, de CO2. En daarom zit ik soms ook in de amazone, ik ben ook in Siberië geweest, en in Nederland meten we die uitwisselingen, proberen we te begrijpen waar het van afhangt, hoe je het kunt optimaliseren maar ook waar het gevoelig voor is. Dus hoe die broeikasgas-balans reageert op klimaatverandering en op menselijk handelen. 00:05:05 Inge Diepman: Zijn we te laat gaan denken over veenweiden? 00:05:09 Bart Kruijt: Als ik het zo allemaal als relatief nieuwkomer zie, dan denk ik wel, dan denk ik: hoe is het mogelijk dat het zo ver heeft kunnen komen? Maar ik snap ook wel een beetje waarom: het is productiegebied. Dus er is grote weerstand om iets te veranderen. 00:05:22 Inge Diepman: Hoe belangrijk is dan het onderzoek wat nu gedaan wordt en dat onderzoek wat ook aanleiding kan geven om zaken te veranderen? Daar hebben we het in deze podcastserie ook uitgebreid over, een podcastserie waarin we de lijn volgen van het 6M-model: meten, mechanisme, modelleren, MKBA's, maatregelen en monitoren. Gilles Erkens is expert op het gebied van bodemdaling, hij is werkzaam voor onder andere Deltares, hij heeft dit model op de agenda gezet, uitgewerkt als tool, als methode om die bodemdaling en de broeikasgassen in veenweide gebieden aan te pakken. En in elke aflevering van Studio Veenweide heeft hij kort uiteengezet wat de achtergrond is van die ene 'm' van het model. En nu is het dus tot slot de beurt aan-- 00:06:03 Ivo de Wijs: De 'm' van: monitoren. 00:06:05 Gilles Erkens: Nadat we een maatregel hebben genomen, is het belangrijk om te monitoren of de maatregel de daadwerkelijk gewenste en verwachte effecten heeft gehad. En dat doen we door een meetsysteem, bijvoorbeeld hetzelfde meetsysteem wat we hebben ingesteld voor M1. In de wereld wordt er veel gemonitord op gebied van bodemdaling en broeikasgassen uitstoot, maar echt een inspirerend voorbeeld komt uit Shanghai. Daar is een heel monotoon systeem ingericht om te bepalen of ze niet boven de zes millimeter bodemdaling per jaar uitkomen. Ze hebben dus ook een heel nauwkeurig einddoel voor bodemdaling vastgesteld. In Nederland hebben we dat niet voor bodemdaling maar wel voor broeikasgas uitstoot in de veenweide gebieden. In 2030 moet die verminderd zijn met 1 megaton per jaar, dus daar moeten we nu een monitorsysteem voor opbouwen. 00:06:50 Ivo de Wijs: Dit is Studio Veenweide. 00:06:53 Inge Diepman: We gaan zo de lucht in met jouw collega Ronald Hutjes. 00:06:55 Bart Kruijt: Ja, leuk! 00:06:57 Ivo de Wijs: En maar heel even voor de duidelijkheid: dat monitoren, daar kan je als wetenschapper op verschillende manieren naar kijken. Kun je even duidelijk aangeven over wat voor soort monitoren we het hier hebben? 00:07:08 Bart Kruijt: Nou voor mijn simpele verstand is monitoren altijd: we gaan gewoon wat meten en we proberen dat zo lang mogelijk vol te houden. 00:07:17 Inge Diepman: Die M1 waar Gilles het over had is meten. 00:07:20 Bart Kruijt: Waarschijnlijk wel, ja. Maar ik heb ondertussen in al die jaren inderdaad geleerd dat dat ook het monitoren van een proces kan betekenen en monitoren of bepaalde doelen wel gehaald worden, en het kan van alles betekenen. 00:07:31 Inge Diepman: Maar kan je monitoren met alleen maar meten of is meten één van de tools? 00:07:35 Bart Kr...
